حق شفعه چیست و بررسی شرایط ایجاد آن

در حقوق اسلامی و نظام قضایی ایران، حقی است که به شریک مال غیرمنقول اعطا می‌شود تا در صورت فروش سهم شریک دیگر به شخص ثالث، بتواند با پرداخت همان مبلغ، سهم فروخته شده را تملک کند. به عبارت دیگر، شفیع این اختیار را دارد که مانع از ورود شخص بیگانه به مال مشترک شود و مالکیت خود را توسعه دهد.

اما حق شفعه تنها در شرایط خاصی ایجاد می‌شود. اولاً، مال مورد نظر باید غیرمنقول و قابل تقسیم باشد، مانند زمین یا خانه. ثانیاً، این مال باید بین دو نفر مشترک باشد، نه بیشتر. ثالثاً، انتقال سهم باید از طریق عقد بیع صورت گرفته باشد، نه از طریق هبه یا ارث.

حق شفعه چیست
درخواست مشاوره
نیاز به مشاوره داری ؟
بـرای مـشاوره حـقوقـی بـا وکیل مددی با ما در ارتـباط بـاشـیـد
روند درخواست وکالت وکیل مددی
مشاوره تلفنی رایگان
1- مشاوره تلفنی رایگان

ثبت درخواست مشاوره در فرم تماس

جلسه حضوری یا مجازی
2- جلسه حضوری یا مجازی

تنظیم جلسه  سریع ترین زمان

ارائه مدارک و ثبت قرارداد
3- ارائه مدارک و ثبت قرارداد

ارائه مدارک و تنظیم و ثبت اسناد شما

پیگیری تا ختم پرونده
4- پیگیری تا ختم پرونده

تنظیم مدارک قانونی شما در دادگاه

برای ایجاد حق شفعه باید چه شرایطی وجود داشته باشد؟

برای درک بهتر اینکه “حق شفعه چیست” اطلاع از شرایط آن الزامی است. استراتژی های پیش نویس قرارداد عملیاتی شرکت می‌تواند در تدوین و تنظیم حقوق و شرایط مختلف مؤثر باشد. یکی از مهم‌ترین نکات در این استراتژی های پیش نویس قرارداد عملیاتی شرکت، توجه به شرایط و مفاد خاص مربوط به حق شفعه است که به طور خاص در اموال غیرمنقول قابل تقسیم مانند زمین و ساختمان صدق می‌کند. به علاوه، در زمان استفاده از استراتژی های پیش نویس قرارداد عملیاتی شرکت، باید به تعداد شرکا و نحوه انتقال سهم دقت کرد، زیرا اگر تعداد شرکا بیش از دو نفر باشد، حق شفعه برای هیچ‌کدام از آنها ایجاد نخواهد شد.

در نهایت، باید توجه داشت که شفیع باید از فروش سهم شریک خود به شخص ثالث مطلع شود و در مهلت مقرر قانونی اقدام به اعمال حق خود کند. در غیر این صورت، حق شفعه ساقط خواهد شد. به عبارت دیگر، اگر شفیع در مدت زمان مشخص شده در قانون، اقدامی برای اعمال حق خود نکند، این حق از بین خواهد رفت.

مراجعه به وکیل ملکی قبل از هرگونه اقدامی توصیه می‌شود. وکیل ملکی با تسلط بر قوانین و رویه‌های قضایی مربوط به حق شفعه، می‌تواند به شما در تشخیص وجود یا عدم وجود حق شفعه در مورد ملک مورد نظر و همچنین نحوه اعمال صحیح این حق کمک کند. در واقع، مشاوره با وکیل ملکی می‌تواند از بروز مشکلات و اختلافات احتمالی در آینده جلوگیری کرده و شما را در دستیابی به حقوق قانونی خود یاری رساند.

برای ایجاد حق شفعه باید چه شرایطی وجود داشته باشد؟

همه چیز درباره اینکه حق شفعه چیست

آیا امکان مصالحه حق شفعه وجود دارد؟

تا اینجا با مفهوم کلی اینکه حق شفعه چیست آشنا شدید، در ادامه باید گفت که مشورت با یک وکیل ملکی در تهران قبل از هرگونه توافق یا تصمیمی اهمیت بسیار زیادی دارد. حتی در مواردی که حقوق طرفین به وضوح مشخص شده است، مانند حق شفعه، حضور وکیل ملکی در تهران می‌تواند به شفاف‌سازی موضوع و جلوگیری از بروز اختلافات آتی کمک کند. به عنوان مثال، در مورد حق شفعه، وکیل ملکی در تهران می‌تواند به طرفین در تنظیم یک توافق‌نامه مصالحه منصفانه و قانونی مشاوره دهد و از حقوق آنها در برابر سوءاستفاده‌های احتمالی محافظت کند.

حق شفعه از جمله حقوق مالی است و مانند سایر حقوق مالی، اصولا قابل مصالحه و توافق است. به عبارت دیگر، شفیع و شریک می‌توانند قبل از اعمال حق شفعه با یکدیگر به توافق برسند و شرایط جدیدی را برای انتقال مالکیت سهم مشخص کنند. این مصالحه می‌تواند شامل موارد مختلفی باشد، از جمله:

  • توافق بر سر قیمت: شفیع و شریک می‌توانند بر سر قیمتی متفاوت از قیمت معامله اصلی به توافق برسند. برای مثال، ممکن است شفیع با پرداخت مبلغی بیشتر از قیمت فروش به شخص ثالث، سهم شریک را به دست آورد.
  • تقسیط مبلغ: شفیع می‌تواند با شریک خود برای پرداخت مبلغ حق شفعه به صورت اقساط توافق کند. این موضوع به خصوص در مواردی که مبلغ حق شفعه زیاد است، می‌تواند برای شفیع مفید باشد.
  • انصراف از حق شفعه: شفیع می‌تواند در ازای دریافت مبلغی یا امتیازی دیگر، از حق شفعه خود به طور کامل انصراف دهد. برای مثال، ممکن است شریک در ازای انصراف شفیع از حق شفعه، سهم دیگری از مال غیرمنقول را به او واگذار کند.

لازم به ذکر است که در صورت بروز اختلاف بین شریک و شفیع در خصوص اعمال حق شفعه یا شرایط مصالحه، مراجعه به وکیل چک توصیه می‌شود. وکیل چک با تسلط بر قوانین و مقررات مربوط به حق شفعه، می‌تواند به طرفین در جهت دستیابی به یک توافق عادلانه و قانونی کمک کند. همچنین، در صورتی که مصالحه بین طرفین صورت نگیرد و موضوع به مراجع قضایی ارجاع شود، وکیل چک می‌تواند با ارائه مشاوره‌های حقوقی و دفاع از حقوق موکل خود در دادگاه، به حل و فصل اختلاف کمک کند.

آیا امکان مصالحه حق شفعه وجود دارد؟

اوصاف حق شفعه چیست؟

در ادامه بررسی اینکه حق شفعه چیست لازم است بدانید که کمک گرفتن از یک وکیل متخصص دارای تجربه در رسیدن به نتیجه مطلوب در دعاوی حق شفعه دارای اهمیت بالایی است اگرچه بسیاری از وکلا تنها در یک زمینه خاص تخصص ندارند و ممکن است یک وکیل در چند زمینه مانند وکیل مهریه و وکیل ملکی تخصص و تجربه داشته باشد. وکیل مهریه با آشنایی کامل با قوانین مربوط به اموال و مالکیت، می‌تواند بهتر از هر کسی از حقوق شما در مقابل شریک مال غیرمنقول دفاع کند. به خصوص در مواردی که اختلاف بر سر ارزش مال یا نحوه تقسیم آن باشد، داشتن وکیل مهریه با تخصص در امور ملکی می‌تواند بسیار مفید واقع شود.

حق شفعه که به شریک مال غیرمنقول تعلق می‌گیرد، دارای ویژگی‌ها و اوصاف خاصی است که آن را از سایر حقوق متمایز می‌سازد:

حق مالی

به این معنی که ارزش اقتصادی دارد و قابل تقویم به پول است. شفیع می‌تواند این حق را به دیگری واگذار کند، آن را به عنوان ضمانت در معاملات خود قرار دهد و یا حتی از آن صرف نظر نماید و به شریک خود اجازه دهد تا سهم خود را آزادانه به هر کسی که می‌خواهد بفروشد.

حق عینی

بدین معنا که به مال غیرمنقول تعلق می‌گیرد و نسبت به همه قابل استناد است. به عبارت دیگر، هر کسی که مال غیرمنقول را خریداری کند، در صورت وجود شرایط حق شفعه، با این حق مواجه خواهد شد و شفیع می‌تواند مال را از او بگیرد. این ویژگی باعث می‌شود تا حق شفعه به عنوان یک حق قوی در حفظ مالکیت شرکا شناخته شود.

حق قهری

به این معنی که با تحقق شرایط قانونی، به صورت خودکار و بدون نیاز به اراده شفیع ایجاد می‌شود. شفیع نمی‌تواند از ایجاد این حق جلوگیری کند یا آن را ساقط نماید، مگر اینکه از آن به صورت اختیاری صرف نظر کند. به عبارت دیگر، قانون به محض فروش سهم یکی از شرکا، حق شفعه را برای شریک دیگر ایجاد می‌کند.

حق تبعی

بدین معنا که تابع عقد بیع بین شریک و شخص ثالث است. اگر عقد بیع به هر دلیلی باطل شود، حق شفعه نیز ساقط خواهد شد. به عنوان مثال، اگر معامله فروش مال به دلیل فریب یا اکراه باطل شود، حق شفعه نیز از بین می‌رود.

همانطور که قبل تر ذکر شد بسیاری از وکلا در چند زمینه تخصص و تجربه دارند به همین خاطر می توانید از وکیل طلاق دارای تخصص و تجربه در زمینه حق شفعه نیز کمک بگیرید. وکیل طلاق با بررسی دقیق شرایط و ارائه مشاوره‌های حقوقی مناسب، به شفیع کمک می‌کند تا تصمیم مناسب و آگاهانه‌ای در خصوص اعمال یا عدم اعمال حق شفعه اتخاذ کند. همچنین در صورت وجود اختلافات و دعاوی حقوقی مربوط به حق شفعه، وکیل طلاق می‌تواند با دفاع از حقوق موکل خود در مراجع قضایی، از ضرر و زیان احتمالی وی جلوگیری کند.

اوصاف حق شفعه کدامند؟

آیا حق شفعه به ورثه انتقال داده می شود؟

 در ادامه بررسی اینکه اخذ به شفعه چیست خوب است بدانید که در مسائل مربوط به ارث و میراث، به خصوص در مواردی که حق شفعه مطرح باشد، مراجعه به یک وکیل متخصص امری ضروری است. در صورت وجود اختلاف بین ورثه در مورد حق شفعه، هزینه وکیل ممکن است افزایش یابد.

حق شفعه از جمله حقوق مالی است که قابل توارث بوده و با فوت شفیع، به ورثه او به نسبت سهم الارث آنها منتقل می‌شود. برای درک بهتر این موضوع، به بررسی جوانب مختلف انتقال حق شفعه به ورثه می‌پردازیم:

  1. انتقال حق قبل از اعمال آن: اگر شفیع قبل از فوت خود، از حق شفعه استفاده نکرده باشد، این حق به عنوان بخشی از ماترک او به ورثه منتقل می‌شود. به عبارت دیگر، ورثه مالک این حق می‌شوند و می‌توانند در صورت تمایل از آن استفاده کنند.
  2. اعمال حق شفعه توسط ورثه: ورثه شفیع می‌توانند پس از فوت او، در مهلت مقرر قانونی که برای اعمال حق شفعه تعیین شده است، از این حق استفاده کنند و سهم فروخته شده را به تملک خود درآورند.
  3. توافق ورثه در مورد حق شفعه: ورثه شفیع می‌توانند در مورد استفاده یا عدم استفاده از حق شفعه با یکدیگر توافق کنند. آنها می‌توانند به طور مشترک از این حق استفاده کنند و سهم فروخته شده را به صورت مشاع مالک شوند یا آن را به یکی از ورثه واگذار نمایند یا حتی از آن به طور کامل صرف نظر کنند.
  4. تقسیم حق شفعه بین ورثه: در صورتی که ورثه تصمیم به اعمال حق شفعه بگیرند، این حق بین آنها به نسبت سهم الارث آنها تقسیم می‌شود. به عنوان مثال، اگر شفیع دو وارث داشته باشد که هر کدام طبق قانون نصف ترکه را به ارث می‌برند، هر یک از آنها به میزان نصف از حق شفعه نیز ارث می‌برند.
  5. موانع انتقال حق شفعه: در برخی موارد، ممکن است انتقال حق شفعه به ورثه با موانعی مواجه شود. به عنوان مثال، اگر شفیع در زمان حیات خود، به صورت صریح یا ضمنی از حق شفعه صرف نظر کرده باشد، این حق به ورثه او منتقل نخواهد شد. همچنین اگر شفیع در مهلت قانونی مقرر اقدام به اعمال حق شفعه نکرده باشد، این حق ساقط شده و چیزی برای به ارث رسیدن به ورثه وجود ندارد.

آیا حق شفعه به ورثه انتقال داده می شود؟

آیا حق شفعه قابل اسقاط است؟

در این مطلب سعی کردیم با اینکه معنی شفعه چیست آشنا شوید، در ادامه برای درک بهتر این موضوع باید گفت که حق شفعه حقی است که به شریک مال غیرمنقول داده می‌شود تا در صورت تمایل، از ورود شریک جدید به مالکیت مشترک جلوگیری کند. اما این حق مطلق نیست و شفیع می‌تواند به دلایل مختلف، از آن صرف‌نظر کند. به این عمل صرف‌نظر کردن از حق شفعه، اسقاط حق شفعه می‌گویند. در جدول زیر، انواع اسقاط حق شفعه و نکات مربوط به آن به طور خلاصه آورده شده است:

نوع اسقاطشرحمثالنکات مهم
صریحشفیع به طور شفاف و روشن اراده خود را مبنی بر انصراف از حق شفعه اعلام می‌کند.شفیع به شریک خود یا خریدار کتبا یا شفاها اعلام می‌کند که از حق شفعه خود صرف نظر کرده است.
– اسقاط حق شفعه یک عمل حقوقی یک طرفه است و نیازی به قبول شریک یا خریدار ندارد.
ضمنیشفیع به طور غیرمستقیم و از طریق رفتار خود، اراده خود را مبنی بر انصراف از حق شفعه نشان می‌دهد.شفیع پس از اطلاع از فروش سهم شریک خود، در مهلت قانونی مقرر برای اعمال حق شفعه، هیچ اقدامی نمی‌کند.
– اسقاط حق شفعه بعد از فروش سهم شریک نیز امکان‌پذیر است و باعث برگشت سهم به شریک اولیه نمی‌شود. – اگر شفیع قبل از فروش، حق شفعه خود را اسقاط کند، این اسقاط تا زمان باقی ماندن شراکت معتبر خواهد بود.

اخذ به شفعه در ابطال معاملات چه تاثیری دارد؟

در پاسخ باید گفت که اعمال حق شفعه، به طور مستقیم باعث ابطال معامله اصلی نمی‌شود. به عبارت دیگر، با اینکه شفیع با استفاده از حق شفعه می‌تواند مال را به تملک خود درآورد، اما این به معنای باطل شدن معامله بین شریک و شخص ثالث نیست. در واقع، اخذ به شفعه باعث می‌شود که خریدار اولیه (شخص ثالث) از مالکیت مال خارج شود و شفیع جایگزین او شود.

اما در برخی موارد، اعمال حق شفعه می‌تواند به طور غیرمستقیم منجر به ابطال معامله اصلی شود. به عنوان مثال:

وجود عیب در معامله اصلی: اگر معامله بین شریک و شخص ثالث دارای عیبی مانند فریب، اکراه یا تدلیس باشد، شفیع می‌تواند با استفاده از حق شفعه و سپس اقامه دعوای ابطال معامله، معامله اصلی را باطل کند و مال را به طور کامل به تملک خود درآورد.

عدم رعایت شرایط قانونی: اگر در معامله اصلی شرایط قانونی مانند رعایت مراحل قانونی انتقال مالکیت یا اخذ مجوزهای لازم رعایت نشده باشد، شفیع می‌تواند با استفاده از حق شفعه و سپس اقامه دعوای ابطال معامله، معامله اصلی را باطل کند.

توافق شفیع و شریک: اگر شفیع و شریک، بعد از اعمال حق شفعه، با یکدیگر توافق کنند که معامله اصلی را باطل کنند، این توافق می‌تواند منجر به ابطال معامله اصلی شود.

اخذ به شفعه در ابطال معاملات چه تاثیری دارد؟

سخن پایانی

این حق، که ریشه در فقه اسلامی دارد، ابزاری کارآمد برای حفظ حقوق شرکا در اموال غیرمنقول محسوب می‌شود. با وجود اینکه حق شفعه به صورت قهری برای شفیع ایجاد می‌شود، اما او مختار است که از این حق استفاده کند یا آن را اسقاط نماید. در هر صورت، آگاهی از شرایط ایجاد، اوصاف و احکام حق شفعه برای همه افراد، به ویژه کسانی که مالک مشاع هستند، ضروری است تا بتوانند در مواقع لازم از حقوق خود دفاع کنند.